Gebelik takibi ile, gebeliğin tespit edilmesinden gebeliğin sonuna kadar geçen süreçte, kadın doğum uzmanı tarafından belirlenmiş belli haftalarda gebenin ve bebeğin iyilik halinin bazı tetkik ve tahlillerle değerlendirilmesi, anne baba adaylarının gebelik ve bebekle ilgili bilgilendirilmesi ve gebenin doğuma hazırlanması amaçlanır.
Aslında bu sürece, daha sağlıklı bir gebeliğin planlanması için gebelik öncesi dönemde kadın doğum uzmanı tarafından yapılacak muayene de dahil edilmelidir. Gebelik planlayan bir çift öncelikle doktora başvurarak, gebe kalmasında sakınca olup olmadığını veya gebelik öncesi tedavi edilmesi gereken sağlık sorunu olup olmadığını öğrenmelidir. Örneğin tiroid hastalığı, kansızlık toxoplazma ve kızamıkçık gibi enfeksiyonlar, hemoroid, şeker hastalığı, bazı gen hastalıkları ve benzeri durumlar araştırılmalıdır. Herhangi bir sağlık sorunu saptanırsa bu sorunun tedavi edilmesi önerilir. Çünkü bu sağlık sorunu gebelikte daha kötüye gidebilir, bebeğe geçerek veya aktarılarak bebeği etkileyebilir. Gebeliğe hazırlık için vitamin, başka ilaçlar verilebilir.
Adeti geciken ve gebelik şüphesi olan her kadının fazla zaman kaybetmeden gebelik testi ile gebeliğini tespit ettirmesi ve gebelik kesesinin ultrasonda saptandığı en erken dönemde değerlendirilmesi olası bir dış gebelik riski açısından önemlidir. Nöral tüp defekti riskini azaltmak için gebelik öncesi dönemde başlanılan folik asite üçüncü ayın sonuna kadar devam edilir. Gebeliğin ilk muayenesinde gebelik öncesi dönemde yapılmamışsa, kişiye özel belirli tetkikler yapılır.
Birinci trimester taraması dediğimiz kombine test (ikili test ve ense saydamlığı ölçümü) 11-14. haftalar arasında yapılır. Bu test bebeğin down sendromu gibi bazı kromozomal hastalıklar açısından riskinin seviyesini (düşük, orta ve yüksek riskli gibi) belirlemek amacıyla yapılır. Bu testin sonucuna göre “bebeğiniz down sendromludur veya değildir” gibi bir ifade söylenemez. Yüksek risk grubunda olan gebelere, tanıyı kesinleştirmek için koryon villus biyopsisi (bebeğin eşinden örnek alma) veya amniyosentez (bebeğim suyundan örnek alma) önerilir.
Kombine testi düşük risk grubu olarak sonuçlanan gebelere, ileri tarama veya tanı testi önerilmez. Ancak kombine testi yaptırmamış olan gebelere 16-20. haftalar arasında dörtlü veya üçlü testi önerilir.
Yeterli ve dengeli beslenen bir gebeye multivitamin desteği önerilmemektedir. Demir desteği ise ihtiyaç arttığı için genellikle önerilir. Beslenme sorunu olanlara veya vejeteryanlara multivitamin veya ek ilaçlar verilebilir.
Gebeliğin her döneminde yapılan ultrason, o döneme özgü bazı anormalliklerin saptanabilmesi için dikkatli ve ayrıntılı yapılmalıdır. Ancak fetus anatomisinin belirginleşmesi nedeniyle 20-22. haftada yapılan ayrıntılı ultrasonun önemi farklıdır.
Gebeliğin 24-28. haftalarında şeker yükleme testi yapılması önerilir. Riskli bir gebelik değilse 34. haftadan itibaren bebeğin iyilik halini takip etmek için muayeneye NST tetkiki eklenir.
32. haftada çalışan anneler için, 37. haftaya kadar çalışabilir veya 40. haftaya kadar çalışamaz raporu düzenlenir.
Son haftalarda annenin vajinal doğum için uygunluğunu tespit etmek için bebeğin başı ile anne çatı kemikleri arasındaki uyumu anlamak amacıyla muayene yapılır. Bu muayeneye rağmen vajinal doğumun gerçekleşebilirliği, ancak doğum sürecinde kesinleşir.
Sonuç olarak; gebelik takibi yapılarak, bebeğin gelişimi aylık olarak izlenir, gebelik ve bebekle ilgili anne baba detaylı bilgilendirilir ve doğum sürecine daha planlı ve hazırlıklı gidilir.
